DE DIEPGAANDE MIDDENVELDER EN ANDERE VOETBALVERHALEN.

Leo van der Kroft (Den Haag, 2 februari 1929) behoorde in de jaren zeventig met scheidsrechters als Charles Korver, Frans Derks en Jan Keizer tot de arbitrale top van Nederland. Ook internationaal was hij in die jaren een gerespecteerd scheidsrechter. Zijn internationale reputatie liep echter forse schade op toen hij op 17 maart 1976 tijdens Real Madrid - Borussia Mönchengladbach twee Duitse doelpunten op dubieuze gronden afkeurde.

Het betekende de uitschakeling van de Duitse club in de Europa Cup I. Het betekende ook dat de UEFA besloot de invitatie van de Nederlandse scheidsrechter voor de Olympische Spelen in te trekken.

Niets tegen Nederlanders

Bijna dertig jaar na dato bel ik twee hoofdrolspelers van toen op: de Duitse oud-international Herbert Wimmer en de inmiddels gepensioneerde scheidsrechter Leo van der Kroft. Wimmer wil eerst even wat duidelijk maken. Ik heb geen problemen met Nederlanders, zegt de man die op die bewuste avond naast zijn van oorsprong Nederlandse teamgenoot Rainer Bonhof speelde. Wimmer heeft in het bij Aken gelegen dorpje Brand een paar jaar de vroegere Nederlandse international Arie Haan als dorpsgenoot gehad. Sindsdien zijn wij heel goede vrienden, zegt hij stellig. Bovendien fietst Wimmer met vrienden nog regelmatig de grens over om in de buurt van Valkenburg een paar hellingen te beklimmen.

Voor de kwartfinale om de Europa Cup I hadden wij tegen Real Madrid geloot, herinnert Wimmer zich. Die wedstrijden waren voor hem extra speciaal omdat bij Real de Duitsers Paul Breitner en Günter Netzer in het veld stonden. Netzer was bovendien als middenveldstrateeg jarenlang de grote vedette van Borussia geweest. In de thuiswedstrijd in Düsseldorf kwamen wij met 2-0 voor, maar uiteindelijk werd het nog 2-2. Daardoor begon Real als grote favoriet aan de wedstrijd in Madrid, vervolgt hij.

Het arbitrale trio komt deze avond uit Nederland. Leo van der Kroft is de scheidsrechter en Gerrit Berrevoets en Ben Hoppenbrouwer zijn de grensrechters.

Plaatsing voor de halve finale van de Europa Cup I staat op het spel. De atmosfeer op de tribunes van het Bernabeau stadion is gespannen en de 100.000 toeschouwers op de tribune maken een geweldig lawaai. Op het veld gaat het er vanaf de eerste minuut hard aan toe. In de eerste vijftien minuten geeft Van der Kroft gele kaarten aan de Borussia spelers Berti Vogts, Dietmar Danner en Uli Stielike. In de 28e minuut wordt het plotseling doodstil in het stadion als Jupp Heynckes 0-1 scoort. Met dit resultaat gaan de Duitsers door naar de volgende ronde weten alle Spanjaarden in het stadion. Met de rust staat nog steeds de 0-1 stand op het scorebord.

Als Leo van der Kroft in de tweede helft voor het eerst fluit is nog onbekend dat dit duel één van de merkwaardigste duels uit de Europa Cup geschiedenis zal worden. Het begint met een omstreden vrije trap in de 52e minuut net buiten het strafschopgebied van Borussia. De bal wordt voorgegeven waar spits Santillana met een kopbal de 1-1 scoort. Met deze stand is Real weer geplaats voor de halve finale.

Zeventien minuten later scoort de Deen Henning Jensen de 1-2 na een lange pass van verdediger Hans Klinkhammer. Met deze uitslag gaan de Borussen door!

De Duitse jubel duurt maar kort. Grensrechter Ben Hoppenbrouwer wijst naar het midden, maar scheidsrechter Van der Kroft neemt een andere beslissing. Hij keurt het doelpunt af omdat het buitenspel zou zijn geweest. Langs de zijlijn is de Borussen-trainer Udo Lattek woest, terwijl de Spaanse spelers en supporters opgelucht adem halen.

Acht minuten voor tijd houden alle Spanjaarden weer hun adem in bij een gevaarlijke Duitse aanval. De bal wordt voorgezet, de meegekomen verdediger Hans-Jürgen Wittkamp tikt de 1-2 binnen en nu kent de scheidsrechter het doelpunt toe! Hij liep zelfs al naar de middenlijn, aldus Wimmer, maar nu reclameert de grensrechter. Ben Hoppenbrouwer zwaait driftig met zijn vlag en vertelt aan Van der Kroft dat de doelpuntenmaker vlak voor zijn doelpunt een overtreding heeft gemaakt. Wéér wordt een treffer afgekeurd.

Leo van der Kroft fluit na exact negentig minuten af. Het is 1-1 gebleven en niet Borussia Mönchengladbach, maar Real Madrid heeft de halve finale van het meest prestigieuze Europa Cup toernooi bereikt. Op de tribunes is het groot feest, maar op het veld belagen woedende Duitse spelers de Nederlandse scheidsrechter en zijn twee grensrechters.

Na de wedstrijd dient Borussia manager Helmut Grashoff een officieel protest in bij de UEFA. Zoals verwacht legt de UEFA het protest en het verzoek om de wedstrijd over te spelen naast zich neer.

Tijdens de wedstrijd waren wij minstens gelijkwaardig en eigenlijk hadden wij moeten winnen, aldus Wimmer. Neutrale toeschouwers zeggen dat beide doelpunten totaal ten onrechte zijn afgekeurd, terwijl de televisiebeelden geen duidelijkheid brengen. De scheidsrechter heeft twee maal in ons nadeel beslist. Na de wedstrijd hebben wij van alles tegen hem geroepen, maar hij gaf geen gele of rode kaarten. Waarschijnlijk voelde hij toen wel dat hij verkeerde beslissingen had genomen, vermoed Wimmer.

Brieven uit Duitsland

Zoveel jaar later kan de inmiddels 76-jarige Leo van der Kroft zich alles niet meer precies herinneren, laat hij telefonisch weten. Het ging om twee afgekeurde doelpunten. Bij het eerste afgekeurde doelpunt zei de grensrechter tegen mij dat het doelpunt niet geldig was. Bij het tweede doelpunt weet ik het niet meer.

De persoonlijke gevolgen van die omstreden beslissingen is de scheidsrechter niet vergeten. Ik heb veel brieven uit Duitsland gekregen. Een paar reacties waren beneden de gordel. Er werd geschreven dat het jammer was dat ik in de oorlog niet vergast was.

Bild-Zeitung insinueert na de wedstrijd dat Van der Kroft tijdens de oorlog een grote haat tegen Duitsers heeft ontwikkelt. Coach Lattek speculeert openlijk dat deze beslissingen een gevolg kunnen zijn van de 2-1 nederlaag van Oranje tegen Duitsland twee jaar eerder.

Herbert Wimmer heeft na zijn slechte ervaringen in Madrid écht geen problemen met Nederlanders. Leo van der Kroft heeft helemaal niks tegen Duitsland zegt de leidsman jaren na alle ophef. In tegendeel: Ik heb vijftien jaar lang in internationale scheidsrechterscommissies heel goed met Duitse collegas samengewerkt. Wat mij betreft is het sans-rancune.